تشنگانی که روز جهانی آب را از یاد برده‌اند
صفر
آب شیرین در ایرانِ خشک و تفتیده اهمیت غیرقابل انکاری دارد. با این حال تقریبا هر سال روز جهانی آب در ایران مهجور می‌ماند؛ روزی که از سال ۱۹۹۳ در تقویم سازمان ملل ثبت شده تا بار دیگر توجه جهانیان به این مایه حیات جلب شود. اما چرا این روز در ایران از یاد می‌رود؟ چون هم‌زمان شده با نخستین روز سال در تقویم فارسی‌زبانان.
در وب‌سایت روز جهانی آب وابسته به سازمان ملل متحد، اهمیت این مایه زندگی از هفت منظر و به طور خلاصه مورد اشاره قرار گرفته است. شعار «آب و توسعه پایدار» نیز سعی دارد خلاصه و مختصر پیام‌رسان واقعیت‌های مهمی باشد.
آب و سلامتی 
۵۰ تا ۶۵ درصد بدن افراد بالغ و ۷۸ درصد بدن نوزادان را آب تشکیل شده است. بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، حداقل نیاز افراد به آب برای زندگی، هفت‌ونیم لیتر در شبانه روز است. در صورتی که قرار باشد پخت‌وپز و مسائل بهداشتی (مثل استحمام و قضای حاجت) هم به این رقم اضافه شود حداقل آب مصرفی به ۲۰ لیتر در شبانه روز برای هر نفر افزایش پیدا خواهد کرد. سرانه مصرف آب در ایران ۲۰۰ لیتر در شبانه روز است. رقمی که چندین برابر الگوی جهانی است.
در سرتاسر جهان حدود ۷۵۰ میلیون نفر به آب پاک و قابل شرب دسترسی ندارند. برآورد شده دو و نیم میلیارد نفر نیز از امکانات بهداشتی و تصفیه فاضلاب بی‌بهره‌اند.
آب و طبیعت 
تمامی اکوسیستم‌ها به آب وابسته‌اند؛ جنگل‌ها و تالاب‌ها و مراتع در قلب چرخه آب جای دارند و بیابان‌ها شکننده‌اند و به آب کمتری محتاجند. با این حال همه زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌ها بدون آب از کارکرد خود باز می‌مانند. فاضلاب تصفیه نشده مناطق مسکونی و پساب صنعتی و کشاورزی از عوامل نابودی اکوسیستم‌ها هستند. به گزارش وب‌سایت روز جهانی آب، اکثر مدل‌ها و برآوردهای اقتصادی، کارکرد ضروری آب به خصوص در اکوسیستم‌های آب شیرین را نادیده می‌گیرند. مصرف ناپایدار منابع آب و تخریب اکوسیستم‌ها در بسیاری از برآوردهای اقتصادی دیده نمی‌شود. این همان بلایی است که ایران را نیز تهدید می‌کند.
ارزیابی اکوسیستم‌ها نشان داده که منافع در حفاظت آب بیش از سرمایه‌گذاری آن است. «مدیریت اکوسیستم-محور» راه حل کلیدی و بلند مدت حل بحران آب معرفی می‌شود. رویکردی که در ایران و بسیاری از کشورها همچنان مورد غفلت قرار می‌گیرد.
آب و شهرنشینی 
امروزه، نیمی‌از جمعیت جهان در شهرها ساکنند. زندگی در این مناطق نیازمند آبرسانی منسجم، هزاران کلیومتر لوله آب و فاضلاب، راه‌اندازی سیستم‌های تصفیه فاضلاب و مهمتر از همه بهره‌مندی و دسترسی به منابع آب شیرین است. از این‌رو شهرنشینی به یکی از چالش‌های بزرگ قرن ۲۱ بدل شده است.
۹۳ درصد از شهرسازی و شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و فقیر رخ می‌دهد و حدود ۴۰ درصد شهرها در مناطق فقیرنشین، کثیف و پرجمعیت توسعه می‌یابند. برآوردها نشان می‌دهد بیش از دو و نیم میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ به مناطق شهری مهاجرت کنند. در ایران ۷۳ درصد جمعیت کشور در شهرها به سر می‌برند. این رقم بیش از ۵۸ میلیون نفر را در برمی‌گیرد.
آب و صنعت 
تمام صنایع برای تولید به آب نیاز دارند؛ برخی بیشتر و برخی کمتر. باور کردنی نیست که برای تولید یک صفحه کاغذ ۱۰ لیتر و برای تولید نیم‌کیلو پلاستیک ۹۱ لیتر آب مصرف می‌شود. صنعت، بی‌تردید نقشی انکارناپذیر در توسعه، تولید، ایجاد مشاغل و درآمد دارد. با این حال اولویت صنایع در سراسر جهان به جای آن که بهره‌وری، کاهش مصرف و حفاظت آب باشد، تولید بیشتر محصولات است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که مصرف آب در بخش صنعت ظرف ۵۰ سال یعنی از سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ بیش از ۴۰۰ درصد رشد داشته باشد. بیشترین رشد و مصرف در کشورهای در حال توسعه دیده خواهد شد. با این حال نمی‌توان تلاش‌های تولیدکننده‌های بزرگ را برای کاهش مصرف آب نادیده گرفت.
صنایع در ایران کمترین مصرف آب را در مقایسه با بخش کشاورزی و شهری به خود اختصاص می‌دهد. به گفته قائم مقام وزارت نیرو فقط دو درصد آب در بخش صنعت مصرف می‌شود.
آب و انرژی 
آب و انرژی را «شرکای طبیعی» می‌نامند. برای تولید انرژی، آب مصرف می‌شود و برای انتقال آب، انرژی. در سراسر جهان نیروگاه‌های حرارتی بیش از ۸۰ درصد انرژی الکتریکی را تولید می‌کنند. میلیاردها لیتر آب برای سیستم‌های خنک‌کننده این وسایل مصرف می‌شود. در این میان سدها فقط ۱۶ درصد برق سراسر جهان را تولید می‌کنند. این رقم در ایران ۱۳ درصد است.
انتظار می‌رود با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، آب کمتری برای تولید انرژی یا خنک کردن دستگاه‌ها مصرف شود. همچنین گزینه دیگر، استفاده از منابع آبی جایگزین، مثل فاضلاب‌ها و آب دریاهاست. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر (مثل انرژی باد، جزر و مد، گرمایش زمین و باران) که به آب کمتری نیاز دارند نیز می‌تواند فشار بر منابع آب شیرین را کاهش دهد.
آب و غذا 
کشاورزی تا سال ۲۰۵۰ باید بیش از ۶۰ درصد امروز تولید داشته باشد و این رقم در کشورهای در حال توسعه ۱۰۰ درصد است. در سراسر جهان کشاورزی ۷۰ درصد منابع آب را مصرف می‌کند و در ایران ۹۲ درصد.
با رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای فردی، رژیم غذایی از محصولات گیاهی (با ترکیب نشاسته) به محصولات گوشتی و لبنی تغییر می‌کند که افزایش مصرف آب را به همراه دارد. برای تولید یک کیلو برنج، سه هزار و ۵۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود و برای تولید یک کیلو گوشت گاو ۱۵ هزار لیتر. این تغییر رویکرد در رژیم غذایی، ظرف ۳۰ سال گذشته بیشترین اثر را در مصرف آب داشته است و به نظر می‌رسد تا اواسط قرن ۲۱ نیز ادامه داشته باشد. تولید پساب کشاورزی و اثرات مخرب آن، حتی از مصرف آب در این بخش نیز خسارت‌بارتر است.
تجربه کشورهای پردرآمد نشان می‌دهد، ترکیبی از قوانین بازدارنده، مشوق‌ها، فشارها و یارانه‌های هدفمند توانسته است میزان مصرف آب را در بخش کشاورزی و تولید محصولات غذایی به طرز چشمگیری کاهش دهد.
آب و برابری 
در کشورهای در حال توسعه و فقیر به دست آوردن آب و آوردن آن به خانه وظیفه روزانه زنان و دختران است. اینان ۲۵ درصد از وقت خود را فقط صرف این کار می‌کنند. این رقم معادل ۲۰۰ میلیون ساعت در هر روز است. به علاوه با تغییرات اقلیمی، اثراتی منفی بر منابع آب بیشتر خواهد شد. با توجه به رشد روزافزون در تقاضای آب، می‌توان پیش‌بینی کرد چالش‌های پیش‌روی جوامع در حال توسعه بیشتر شود و بدین ترتیب زنان ناچارند رنج بیشتری را برای جمع‌آوری و انتقال آب تحمل کنند. به گزارش سازمان جهانی بهداشت روزانه سه و نیم میلیون نفر به دلیل مصرف آب آلوده می‌میرند.
در شرایطی که دسترسی به آب سالم به صورت عادلانه‌ای انجام پذیرد می‌توان انتظار داشت که این تبعیض‌ها، بیماری‌ها و روند مرگ و میر کاهش یابد.
آب و ایران 
منابع آبی در ایران رو به اتمام است. وزارت نیرو ۳۱۷ دشت کشور را ممنوعه اعلام کرده است. یعنی نیمی از دشت‌های کشور با تشنگی مفرط روبه‌رو هستند. دشت‌هایی که به دلیل فقدان آب نشست کرده‌اند. همچنین بیش از ۷۳ درصد آب‌های زیرمینی مصرف شده و امید اندکی برای این منابع وجود دارد. تالاب‌های ایران نیز حال خوشی ندارد. ارومیه، گاوخونی و هامون خشکی مفرط را از سر می‌گذرانند. در مجموع ۶۷ درصد تالاب‌های سراسر ایران خشک شده‌اند.
ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته و وارد دوره طولانی خشک‌سالی مفرط شده است. مدیریت نابه‌سامان منابع آب نیز شرایط را وخیم‌تر کرده است. با این حال ما تشنگانی هستیم که روز جهانی آب را از یاد برده‌ایم.
مبنع: http://iranwire.com/blogs/6984/6713/
با معرفی سایت: http://www.unwater.org/worldwaterday/home/en/
